گزارشی از برگزاری مسابقه بوموسی

فراخوان عمومی مسابقه در تاریخ هشتم دی ماه ۱۴۰۳اعلام گردید و پایان روز ۲۴ بهمن ماه مهلت ثبت نام تعیین شد. پایان روز چهارم اسفند ماه زمان تحویل آثار اعلام شد . در طی مدت اعلام شده، دبیرخانۀ برگزاری مسابقه با راه­اندازی وبگاه مسابقه و پاسخگویی به سوالات و ایمیل­های ارسالی، فعال بود.

طبق آمار، دبیرخانه برگزاری مسابقه تا روز ۲۴ بهمن ماه نزدیک به ۱۰۹۰ شرکت کننده اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی برای شرکت در مسابقه ثبت نام نمودند. منطبق بر اعلام قبلی تا پایان روز چهارم اسفند ماه 1403 آثار تحویل دبیرخانه گردید.کلیه طرح­ها در انطباق با ضوابط فنی مسابقه بررسی شد. آنهایی که ضوابط فنی مسابقه را رعایت کرده بودند به منظور بررسی به هیئت داوران عرضه گردید مابقی طرح ها نیز به استحضار داوران رسید و بررسی شد.

طبق برنامۀ منظمی که دبیرخانه تمهید کرده بود، داوران آثار را طی سه روز از ۸ اسفند تا ۱۰ اسفند ماه از نظر میزان انطباق با معیارهای داوری اعلام شده، ایدۀ کلی معماری و نقش آنها در الگوسازی برای توسعه در مناطق محروم ارزیابی و بررسی نمودند.

در مرحلۀ اول از میان389 اثر، 82 اثر منطبق با معیارهای مسابقه تشخیص داده شد. در مرحلۀ دوم از میان 82 اثر، 29 اثر انتخاب شدند که به مرحلۀ بعدی راه یافتند. در مرحلۀ نهایی ۱۷ اثر انتخاب شدند که از میان آنها ۵ اثر حائز رتبه­های اول تا پنجم شدند و ۱۰ اثر شایسته تقدیر شناخته شدند.

بیانیه هیئت داوران

سخن از مسابقۀ ملی معماری مجموعۀ مسکونی جزیرۀ بوموسی با هدف «آباد کردن جنوبی­ترین خشکی سرزمین­مان ایران» است؛ بومی سبز با زیست­بومی بی­نظیر در پهنۀ نیلگون خلیج­ فارس. موضوع مسابقه طراحی مجموعۀ “مسکونی حمایتی “در جزیرۀ بوموسی است. ازاهداف آن الگوسازی در تأمین مسکن حمایتی، توسعۀ آتی شهر با ایجاد ترکیبی متوازن و متنوع از واحدهای مسکونی از یک سو و جلب توجه جامعۀ تخصصی به ضرورت مشارکت در محرومیت­زدایی از نواحی دورافتاده و کم­برخوردار از سوی دیگر است.

هیئت داوران موارد زیر را به عنوان معیارهای اصلی داوری از پیش اعلام کرد و در داوری به عنوان سنجه ارزیابی مدنظر قرار داد:

-انعکاس تاب­آور محیط طبیعی( سرزمین، بوم، اقلیم) در طراحی و ساخت.

– پاسخگو بودن به نیازهای طیف متنوع ساکنان آتی طرح.

– نوان هم­پیوندی با محیط پیرامون در مقیاس خرد و کلان.

– قابلیت و سهولت اجرای طرح.

– نگاه معاصر به سابقه تاریخی معماری نوار شمالی خلیج فارس.

– توجه به «خواسته­ها و نیازهای برگزار کننده»، «اهداف مسابقه» و انطباق با «برنامه کالبدی» مسابقه.

داوران برای یافتن شناختی عمیق­تر از محل طراحی و منطقه طی سفری به جزیرۀ بوموسی با مسائل مختلف مربوط به سکونت و شرایط ساکنان جزیره آشنا شدند.

مشارکت گسترده و وسیع جامعۀ معماری ایران، از مهندسان مشاور،‌ استادان و کارشناسان خبره و باسابقه تا معماران جوان، که در این تعداد و وسعت در یک مسابقۀ ملی معماری در ایران تاکنون نظیر نداشته است، نشان دهندۀ اقبال جامعۀ حرفه­ای به یافتن راه­حل­های تازه و بدیع متناسب با شرایط فرهنگی، اقلیمی، محیطی به­ویژه برای سکونت اقشار مختلف این سرزمین است.

هرچند بررسی آثار نشان می­دهد که یافتن راه­حل­های بهینه، قابل اجرا، اقتصادی و مناسب که باید در هم­افزایی دانش­های طراحی معماری، شهری، ساختمان، مطالعات اجتماعی و فرهنگی محقق گردد، هنوز نیازمند تلاش بیشتر از جانب جامعۀ دانشگاهی و حرفه­ای است.

هیئت داوران ضمن ابراز مراتب سپاس و قدردانی نسبت به همۀ اشخاص حقیقی و حقوقی که آثار خود را برای شرکت در مسابقه ارسال کرده و در این تلاش ملی سهیم شده­اند، پنج اثر را برگزیدند. قابل ذکر است که ۵ طرح برگزیده از ویژگی­های مشترکی برخوردار هستند که شرح مختصر آن لازم است:

• اهمیت دادن به تشکیل بافت­های محلی -همسایگی
• اهمیت دادن به ایجاد فضاهای عمومی و توزیع مناسب آن
• ارایه راهکارهایی جهت محافظت از محدوده بلافصل مجموعه ضمن پیوند با محیط پیرامون.

نفرات برتر و ویژگی­های آثارشان به شرح زیر اعلام می­گردد:

رتبه نخست -طرح با شناسه 2263 :

برخورداری از ایده­ای نو با ساختاری روشن و در عین حال منعطف با بیانی معاصر از بافت مسکونی ارزشمند جنوب ایران، طراحی محیطی پاسخگو به اقلیم و هم­پیوند با محیط پیرامون، وجود فضاهای عمومی با توزیع مناسب و طرح پاسخگو به شرایط محیطی در مقیاس­های مختلف،  استفاده از مفهوم ساختمان متعارف  مسکونی و دیوارهایش برای درانداختن طرحی تازه، توجه به ویژگی­های اقلیمی و فرهنگی و رعایت حریم­ و مسئله اشراف در طراحی خردفضاها و کل مجموعه ضمن برخورداری از امکان چشم­انداز و منظر پیرامون، توجه به تاب­آوری اقلیمی با طراحی سازه پاسخگو به اقلیم، اهمیت دادن به تکفیک تردد خودرو  از فضای زیست .

رتبه دوم ـ طرح با شناسه1900 :

ساختار منظم با سلسله مراتب فضایی تعریف شده در چند لایه که بافت­هایی در مقیاس محلی، همسایگی ایجاد کرده و ضمن ایجاد حریم­ امکان ارتباط با سطوح دیگر را فراهم میکند، توجه به مسائل فرهنگی، اشراف و حریم در طراحی کل مجموعه در سطوح مختلف،  توجه به شرایط اقلیمی و محیطی، مسئله تابش و بارش و ایجاد وزش و کوران هوا در طراحی خانه و محیط بلافصل و سهولت اجرای کل مجموعه.

رتبه سوم ـ طرح با شناسه 1380 :

پرداخت ایده معماری با بهره­مندی از ویژگی­های محیطی و بومی در طراحی عرصه­های عمومی و تفکیک آن ازعرصه­های خصوصی با استفاده از فام خاک جزیره، در هم­پیوندی با محیط پیرامون، ترکیب مناسب توده و فضا برای ایجاد شرایط مناسب تابش، وزش و کوران هوا، ترکیب مناسب فضای سبز با طراحی عرصه عمومی، جدایی فضاهای عمومی از مسیرهای تردد خودرو.

نفر چهارم ـ طرح با شناسه 2188 :

ساختار سلسله مراتبی با بیان نمادین و بهره­گیری از عناصر معماری ایرانی در طراحی منظر عرصه­های عمومی، بهره­گیری از ترکیبات حجمی در تعریف هم­پیوندی با محیط پیرامون، ترکیب توده و فضا برای ایجاد خرد اقلیم مناسب و افزایش تاب­آوری .

نفر پنجم ـطرح با شناسه 1619 :

ساختار سلسله مراتبی با بیان متفاوت معمارانه، بهره­گیری از عناصر معماری بومی در هویت بخشی نمادین به مجموعه.

هیئت داوران لازم می­داند مراتب قدردانی خود را از دبیرخانه برگزاری مسابقه که با نظم، دقت و مدیریت بی­نظیر امکان انجام مسابقه­ای با این تعداد شرکت­کننده و این حجم از آثار را در زمانی کوتاه با دقت و امانت فراهم نمود ابراز نماید.

به­جاست بر این نکته تاکید شود که با توجه به فرصت محدود و ویژگی­های منطقه مورد نظر طرح، در ادامه و در راستای اجرای بهتر طرح برگزیده -با حفظ ایده و ملاحظات طراح – به موارد زیر التفات ویژه شود:

• تدقیق ساخت اقتصادی و تولید انبوه.
• بسط طراحی و تکمیل آن در انطباق با معیارهای این فراخوان.

و در انتها

لازم است تا از وزارت راه و شهرسازی / سازمان ملی زمین و مسکن در خصوص ایجاد فرصت برگزاری مسابقه معماری جهت دستیابی به طرح مطلوب، کمال قدردانی خود را ابراز دارد . اقدامی که در بسط فرهنگ معماری گامی موثر است . با این باور که تعالی معماری نشانگر فرهنگی متعالی است، امید دارد تا این رویه تداوم یافته و تحکیم گردد و با ایجاد انگیزه در طراحان برای ایجاد فضایی بهتر و شفاف تر در حرفه معماری تلاش شود؛ این مهم در محدودۀ حاشیه شمالی و جزایر خلیج فارس اهمیتی دوچندان دارد.